Trong các phòng xét nghiệm hiện nay, xét nghiệm huyết học là một trong những xét nghiệm được thực hiện thường xuyên nhất. Để đảm bảo kết quả chính xác, máy hoạt động ổn định và hạn chế tối đa lỗi kỹ thuật, việc sử dụng hóa chất xét nghiệm huyết học đúng quy trình là yêu cầu bắt buộc đối với mọi kỹ thuật viên.

Hóa chất huyết học gồm Diluent, Lyse, Cleaner, Hemoglobin Reagent… mỗi loại đóng vai trò khác nhau trong quá trình phân tích công thức máu. Tuy nhiên, nếu dùng sai cách, trộn lẫn hóa chất hoặc không tuân thủ trình tự thay – rửa – vận hành, máy xét nghiệm có thể gặp các lỗi nghiêm trọng như background cao, kết quả sai lệch hoặc thậm chí hỏng đầu đếm.

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp quy trình chuẩn – dễ hiểu – dễ áp dụng để sử dụng hóa chất xét nghiệm huyết học đúng cách, phù hợp cho đa số máy như Genrui, Sysmex, Mindray, Nihon Kohden, ABX…

1. Vai trò của từng loại hóa chất trong máy xét nghiệm huyết học

Đầu tiên, cần hiểu rõ chức năng của từng loại hóa chất để sử dụng đúng quy trình.

1. Diluent (Dung dịch pha loãng)

- Là hóa chất quan trọng nhất.

- Dùng để pha loãng mẫu máu trước khi phân tích.

- Ảnh hưởng trực tiếp đến RBC, WBC, PLT.

2. Lyse (Dung dịch ly giải)

- Tác dụng phá hồng cầu để đo Hemoglobin.

- Ly giải bạch cầu để phân tích WBC Diff.

- Nếu lyse yếu → Hb lệch, WBC sai.

3. Cleaner / Rinse (Dung dịch rửa – súc)

- Rửa buồng đo, đường ống và kim hút.

- Hạn chế nhiễm chéo.

- Cần dùng mỗi ngày.

4. Chai thải (Waste)

- Chứa dung dịch thải ra từ máy.

- Cần theo dõi và xử lý định kỳ để tránh tràn.

2. Nguyên tắc chung khi sử dụng hóa chất huyết học

Để đảm bảo máy hoạt động ổn định, kỹ thuật viên cần tuân thủ 5 nguyên tắc:

1. Đúng loại hóa chất – đúng model máy

Mỗi hãng có hóa chất riêng, không dùng lẫn:

- Genrui

- Sysmex

- Mindray

- Nihon Kohden

-> Không dùng hóa chất tự pha hoặc hóa chất không rõ nguồn gốc.

2. Không để hóa chất lẫn nước hoặc bụi

Nếu đường hút vào nước → sai kết quả, nguy cơ hỏng đầu đếm.

3. Không lắc mạnh chai hóa chất

Đặc biệt là Diluent – tạo bọt khí ảnh hưởng áp lực bơm.

4. Đặt hóa chất đúng vị trí – đúng ống hút

Tránh nhầm lẫn giữa Lyse và Diluent.

5. Luôn chạy QC sau khi thay hóa chất

Đảm bảo kết quả ổn định sau khi thay mới.

3. Quy trình chuẩn khi sử dụng hóa chất xét nghiệm huyết học

Dưới đây là quy trình SOP chuẩn áp dụng cho hầu hết máy xét nghiệm huyết học tự động 3 phần và 5 phần.

3.1. Chuẩn bị trước khi thay hóa chất

Kiểm tra hóa chất

- Hạn sử dụng

- Số lô – xuất xứ

- Màu sắc, độ trong, tình trạng chai

- Không dùng hóa chất phồng, mốc, rò rỉ

Kiểm tra máy

- Máy đang ở chế độ Standby.

- Tắt bơm áp lực nếu máy yêu cầu.

- Chuẩn bị khăn lau, găng tay, cồn y tế.

3.2. Thay từng loại hóa chất

1) Thay Diluent

Diluent chiếm 80% lượng hóa chất tiêu thụ.

Quy trình:

  1. Lắc nhẹ (không tạo bọt).
  2. Mở nắp – cắm ống hút đúng độ sâu.
  3. Kiểm tra đường ống không gập.
  4. Chạy “Prime” hoặc “Initialize”.

Lưu ý: Không để Diluent dính bụi hoặc nước.

 

2) Thay Lyse

Lyse rất nhạy – luôn thay sạch và cắm ống đúng vị trí.

Quy trình:

  1. Lau sạch đầu ống hút bằng cồn 70 độ.
  2. Cắm vào chai Lyse mới.
  3. Chạy “Lyse Prime” để đẩy hóa chất cũ.

 Sai Lyse → Hb sai + WBC Diff lệch.

3) Thay Cleaner / Rinse

Nên dùng hàng ngày.

Quy trình:

  1. Cắm ống hút vào chai Cleaner.
  2. Chạy: Rinse hoặc Clean (tùy loại máy)

Giúp giảm background và tránh nhiễm chéo.

4) Kiểm tra chai thải Waste

- Không để đầy quá 60%.

- Đổ thải đúng quy định an toàn sinh học.

3.3. Khởi động máy sau khi thay hóa chất

Máy cần thời gian xả đường và ổn định hóa chất.

Quy trình Start-up:

- Máy tự kiểm tra hệ thống.

- Xả khí trong đường ống.

- Kiểm tra “background”:

 Nếu nền cao → rửa lại 2–3 lần bằng Cleaner.

3.4. Chạy QC (Nội kiểm) mỗi ngày

Đặc biệt sau khi:

- Thay hóa chất

- Vệ sinh máy

- Thay đầu đếm

Chạy đủ 3 mức:

- Low

- Normal

- High

Nếu QC lệch → hiệu chuẩn hoặc kiểm tra hóa chất.

3.5. Vận hành máy trong ca làm việc

Trong quá trình chạy mẫu:

- Theo dõi mức hóa chất

- Quan sát áp lực (Pressure)

- Không để máy rơi vào tình trạng hết Diluent

- Tránh để đầu hút chạm dung dịch lạ

Máy tự động hút:

- Diluent → pha loãng

- Lyse → phá hồng cầu

- Cleaner → vệ sinh nhẹ giữa các mẫu

3.6. Quy trình tắt máy cuối ngày (Shutdown)

Cuối buổi làm việc, luôn chạy quy trình vệ sinh để bảo vệ đầu đếm.

Trình tự:

  1. Rinse 5–10 phút.
  2. Clean hoặc Shutdown.
  3. Máy hút Cleaner để làm sạch toàn bộ đường ống.
  4. Tắt nguồn máy.

 Không chạy Shutdown → dễ gây tắc buồng đếm ngày hôm sau.

4. Một số lỗi thường gặp khi sử dụng hóa chất huyết học

Lỗi

Nguyên nhân

Cách xử lý

Background cao

Ống hút bẩn – hóa chất nhiễm bẩn

Rinse + Clean

Lyse không lên

Tắc ống hút lyse

Sục nước ấm, thay ống

Diluent Pressure Error

Hết hóa chất – gập ống

Kiểm tra can + đường hút

Hb lệch

Lyse yếu

Thay Lyse mới

WBC thấp bất thường

Đường hút WBC bẩn

Clean mạnh

 

5. Gợi ý hóa chất huyết học nên dùng cho phòng xét nghiệm

Một số hóa chất uy tín:

- Genrui

- Mindray

- Sysmex

- Nihon Kohden

- ABX – Horiba

- Diatron

Ưu tiên mua từ:

- Nhà phân phối chính hãng

- Đơn vị có CO, CQ, hóa đơn VAT

- Có hỗ trợ kỹ thuật & bảo trì

6. Kết luận

Sử dụng hóa chất xét nghiệm huyết học đúng quy trình không chỉ đảm bảo kết quả chính xác, mà còn giúp tăng tuổi thọ máy, giảm chi phí sửa chữa và nâng cao hiệu suất làm việc của phòng xét nghiệm. Việc tuân thủ quy trình từ lúc thay hóa chất – khởi động – vận hành – bảo trì mỗi ngày là yếu tố bắt buộc đối với mọi kỹ thuật viên

Phòng xét nghiệm, phòng khám, bệnh viện đang cần mua hóa chất xét nghiệm và muốn được hướng dẫn quy trình sử dụng chính xác hãy  chính hãng hãy liên hệ với Duy Cường qua hotline 0986.496.141